25 Noyabrın Kəlbəcər şəhəri günü kimi qeyd olunması Azərbaycanın tarixi yaddaşının, dövlətçilik irsinin və ərazi bütövlüyümüzün bərpa edilməsinin təntənəsidir. Bu gün qədim yurd yerimizin tarixi əzəmətini, onun dövlətçilik ənənələrimizdə oynadığı rolu və müasir dövrdə ölkəmizin qarşısında açdığı inkişaf perspektivlərini bir daha xatırladır.
Kəlbəcər Azərbaycan tarixinin ən qədim mərhələlərinə gedib çıxan zəngin mədəniyyət qatlarını özündə yaşadan əvəzsiz bölgələrdən biridir. Arxeoloji tədqiqatlar ərazidə 30 min ildən artıq yaşı olan yaşayış məskənlərinin olduğunu sübut edir. Yaşayış məntəqəsinin yerləşdiyi qayalıq ərazilərdə, xüsusilə Tərtər çayı boyunca uzanan süni mağaralar burada çox qədim insan icmalarının formalaşdığını göstərir. “Kəlbəcər” toponimi də qədim türk mənşəli olub “çay üstündə qala” məzmunu daşıyır və bu ad bölgənin həm strateji, həm də mədəni əhəmiyyətini özündə ifadə edir.
Kəlbəcər ərazisində 6 min illik qaya təsvirləri, müxtəlif qədim tayfa işarələri və türk runik əlifbası nümunələrinin aşkar olunması burada erkən dövrlərdən başlayaraq inkişaf etmiş sosial-mədəni həyatın mövcudluğunu təsdiqləyir. Bölgənin arxeoloji və memarlıq abidələri Şimali Azərbaycanda ilk türklüyün izlərini, atəşpərəstlik dövrünün qalıqlarını, xristianlığın yayıldığı mərhələləri və VII əsrdən etibarən İslam mədəniyyətinin formalaşmasını əks etdirir. Bu ardıcıllıq Kəlbəcərin müxtəlif sivilizasiyaların toqquşma və qovuşma nöqtəsi olmuş, zəngin dini və mədəni irs yaratmış bir bölgə olduğunu göstərir.
Tarixi mənbələrdə geniş şəkildə təsvir olunan Kəlbəcər təkcə mədəniyyət beşiyi deyil, eyni zamanda strateji-coğrafi məkan kimi də mühüm əhəmiyyət daşıyıb. Zəngin təbii sərvətləri, mineral su mənbələri, meşə ehtiyatları və yaylaqları əsrlər boyu bu bölgəni həm təsərrüfat, həm də müdafiə baxımından xüsusi önəmli edib.
Lakin XX əsrin sonlarında Azərbaycanın digər əraziləri kimi Kəlbəcər də düşmən təcavüzünə məruz qaldı. İşğal dövrü bölgənin tarixi irsinə, mədəni abidələrinə, təbiətinə və sosial həyatına ciddi zərbələr vurdu. Onilliklərlə davam edən işğal Kəlbəcəri viran qoydu, yüzlərlə tarix və mədəniyyət abidəsi məhv edildi, kəndlər dağıdıldı, təbiət talan edildi. Bu dövr Azərbaycan xalqı üçün ağır, lakin mübarizə iradəsini daha da gücləndirən bir mərhələ oldu.
2020-ci il Vətən müharibəsində Azərbaycan Ordusunun qazandığı şanlı Qələbə nəticəsində Kəlbəcərin Azərbaycan dövləti üçün strateji və mənəvi əhəmiyyəti bir daha təsdiq olundu. Kəlbəcər rayonunun azad olunması xalqımızın iradəsinin, birliyinin və Ali Baş Komandanın qətiyyətli siyasi iradəsinin təcəssümü idi. Bölgənin bir güllə atmadan geri qaytarılması həm diplomatik, həm hərbi üstünlüyümüzün göstəricisi idi və bu hadisə Azərbaycan tarixində dönüş nöqtələrindən biri kimi yadda qaldı.
Azad olunmasından sonra Kəlbəcərdə genişmiqyaslı bərpa-quruculuq işlərinə başlanıldı. Minalardan təmizləmə prosesi paralel şəkildə aparılaraq, müasir yol infrastrukturu, enerji xətləri, su təminatı, yeni yaşayış sahələri və sosial obyektlər sürətlə inşa edilir. Bölgədə aparılan bu böyük yenidənqurma işləri Kəlbəcərin əvvəlki tarixi mərkəz kimi dirçələcəyinə və yaxın illərdə Azərbaycanın ən mühüm iqtisadi, turizm və sosial inkişaf zonalarından birinə çevriləcəyinə inam yaradır.
Kəlbəcər şəhəri gününün qeyd edilməsi həm bölgənin qədim tarixinin yaşadılması, həm də işğaldan azad olunmuş torpaqlarımızın dirçəlişinə verilən yüksək siyasi qiymətin ifadəsidir. Bu gün Kəlbəcər Azərbaycan xalqının qürur mənbəyidir – tarixi keçmişimizi, bu günümüzün gücünü və gələcəyə inamımızı özündə birləşdirən simvolik bir məkandır. Burada əsrlərdən süzülüb gələn mədəni irs bu gün müasir Azərbaycan dövlətinin gücü ilə yenidən canlanır və xalqımız öz doğma torpaqlarında həyatın bərpasını böyük sevgi və qətiyyətlə davam etdirir.
İstəsəniz, məqaləni bir qədər də uzadım, daha çox siyasi vurğu əlavə edim və ya dərc ediləcək saytın formatına uyğun düzəliş edim.
İslam Bafadarov,
Yeni Azərbaycan Partiyasının məsləhətçisi
