Kəlbəcər, Azərbaycan Respublikasının qərb hissəsində, Dağlıq Qarabağ regionunun ərazisində yerləşir. Kəlbəcər həm də ölkənin ən yüksək dağ rayonu olaraq tanınır. Rayonun müxtəlif təbii şəraiti, ərazisindəki dağlar, çaylar və göllər onun unikal xüsusiyyətlərindən biridir.
Kəlbəcər rayonunun ərazisi əsasən dağlarla əhatə olunub. Rayonun ən yüksək nöqtəsi, Qızılqaya zirvəsidir və bu zirvə dəniz səviyyəsindən 3,138 metr hündürlüyə yüksəlir. Bu, Kəlbəcəri Azərbaycanın ən yüksək dağ rayonu edir. Ərazidəki digər dağlar da yüksəkliyinə görə maraq doğurur. Bu dağlar həmçinin müxtəlif iqlim şəraitlərinə malikdir və yerli floraya və faunaya öz təsirini göstərir. Kəlbəcərin təbiəti çox zəngindir. Rayon, sərt dağlıq şəraiti və müxtəlif ekosistemləri ilə xüsusilə alpin və subalpin zonalarına ev sahibliyi edir. Kəlbəcər dağları, çəmənliklər, meşələr və bərq vuran gölləri ilə zəngindir. Rayonun ən tanınmış təbii obyektlərindən biri olan Tərtər çayı, həmçinin məşhur “Kəlbəcər gölləri” də təbii gözəllikləri ilə turistlərin diqqətini çəkir. Bölgədəki meşələrdə müxtəlif ağac növləri, o cümlədən palıd, arpa və bəkməz ağacları mövcuddur.
Kəlbəcər rayonunda mövcud olan yüksək dağlıq iqlim, ərazinin təbiətini çox gözəl bir şəkildə formalaşdırmışdır. Qış aylarında böyük qar yığıntıları müşahidə olunur, yaz və yayda isə dağların ətrafı çiçəklərlə bəzənir və temperatur nisbətən aşağı olur. Bu şərait, rayonun florasına və faunasına öz təsirini göstərir.
Əhalinin böyük əksəriyyəti kəndlərdə yaşayır və kənd təsərrüfatı, heyvandarlıq bu əhalinin əsas yaşayış sahələrindən biridir. Yüksək dağlıq ərazilərdə yaşayanlar, təbiətin sərt şəraitinə uyğunlaşmış, ənənəvi həyat tərzini davam etdirən insanlardır. Əhalinin ənənəvi məşğuliyyətləri arasında heyvandarlıq, kənd təsərrüfatı və kiçik sənətkarlıq sahələri yer alır. Kəlbəcər həm də Azərbaycanın mədəniyyəti və tarixi baxımından zəngin bir rayondur. Burada müxtəlif folklor, adət-ənənələr və təbiətlə bağlı olan əfsanələr mövcuddur.
Kəlbəcər ərazisində bir çox tarixi abidələr mövcuddur. Bölgədəki qədim məbədlər, qala divarları, türbələr və digər arxeoloji tapıntılar, bu ərazinin tarixinin qədim dövrlərə gedib çıxdığını göstərir. Kəlbəcər həmçinin Azərbaycanın tarixi və mədəni həyatında mühüm rol oynamışdır.
Kəlbəcərin təbiətinin və mədəniyyətinin zənginliyi, onu həm yerli, həm də xarici turistlər üçün cəlbedici edir. Rayonun dağlıq şəraiti, təbiətinə uyğun olaraq ekoturizm üçün əlverişli şərait yaradır.
Kəlbəcər Azərbaycanın ən yüksək dağ rayonu olaraq təbii gözəllikləri, zəngin flora və faunası ilə tanınır. Həmçinin rayonun tarixi və mədəni irsi, Azərbaycanın müstəqillik mübarizəsi və zəngin mədəniyyəti üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Kəlbəcər, həm təbii, həm də mədəni cəhətdən Azərbaycanın unikal bölgələrindən biridir.
Mətanət Cəfərova,
YAP-ın fəalı
